Με τον όρο τροφική δυσανεξία εννοούμε κάθε μη φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού, η οποία οφείλεται στην κατανάλωση κάποιας συγκεκριμένης τροφής ή κάποιου συστατικού που εμπεριέχεται σε αυτήν. Γενικότερα η τροφική δυσανεξία ορίζεται ως η αδυναμία του οργανισμού να απορροφήσει, να αφομοιώσει και να μεταβολίσει μια συγκεκριμένη τροφή. Ο οργανισμός εξ αιτίας αυτού ενεργοποιεί διάφορους αμυντικούς μηχανισμούς επειδή θεωρεί την τροφή αυτή βλαβερή. Η τροφική δυσανεξία πολλές φορές αναφέρεται και ως τροφική υπερευαισθησία και εκτιμάται πως το 40% περίπου του παγκόσμιου πληθυσμού ταλαιπωρείται από αυτήν.
Πώς προκύπτει η τροφική δυσανεξία;
Η τροφική δυσανεξία προκύπτει λόγω της αδυναμίας του οργανισμού να αφομοιώσει κάποια τρόφιμα. Αυτό συμβαίνει γιατί οι τροφές είναι “παραφορτωμένες” λόγω της υπέρμετρης χρήσης φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων και λόγω της αλόγιστης χρήσης αντιβιοτικών και ορμονών σε συνάρτηση με την αυξανόμενη ρύπανση του περιβάλλοντος και τις πρόσθετες χημικές ουσίες (όπως πχ οι χρωστικές και τα συντηρητικά) που δυσχεραίνουν την ομαλή απορρόφησή τους από τον οργανισμό με αποτέλεσμα οι τροφές αυτές να μη γίνονται ανεκτές προκαλώντας τροφική δυσανεξία.
Με ποιον τρόπο επηρεάζει τον οργανισμό η τροφική δυσανεξία
Ο κάθε οργανισμός είναι διαφορετικός για το λόγο αυτό η τροφική δυσανεξία εμφανίζεται με διαφορετικά συμπτώματα σε κάθε άνθρωπο. Η ίδια τροφή ενδέχεται να προκαλέσει διαφορετικά συμπτώματα σε κάθε οργανισμό. Όταν κάποιος καταναλώσει μία τροφή στην οποία έχει δυσανεξία, το ανοσοποιητικό σύστημα θα αντιδράσει παράγοντας τα ειδικά αντισώματα IgC προκειμένου να προστατέψει τον οργανισμό ο οποίος αντιμετωπίζει τη συγκεκριμένη τροφή σαν “εχθρό” και προσπαθεί να την εξουδετερώσει. Αυτή η διαδικασία επιδρά σε διάφορους μηχανισμούς του οργανισμού και έχει ως αποτέλεσμα τη διαταραχή της βιοχημείας του. Όλη αυτή η πίεση προκαλεί φθορά στο ανοσοποιητικό σύστημα και εξάντληση λόγω της διαρκούς παραγωγής των αντισωμάτων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο οργανισμός να αποκτά ευαισθησία σε ορισμένους παθογόνους παράγοντες και αυξημένη προδιάθεση στο να εμφανίσει κάποια χρόνια πάθηση.
Συμπτώματα και ασθένειες που σχετίζονται με την τροφική δυσανεξία
Συνήθη συμπτώματα που προκαλεί η τροφική δυσανεξία και αφορούν το γαστρεντερικό και μεταβολικό σύστημα είναι τα εξής :
- τάση προς εμετό
- αίσθηση φουσκώματος
- δυσκοιλιότητα
- στομαχικές κράμπες
- κατακράτηση υγρών
- διάρροια
- γαστρίτιδα
- παχυσαρκία
Δερματολογικά προβλήματα όπως :
- έκζεμα
- κνησμό
- ακμή
- ατοπική δερματίτιδα
- αναφυλαξία
- εξανθήματα
- στοματικό έλκος
- ψωρίαση
Μυοσκελετικά προβλήματα όπως :
- αρθραλγίες
- κράμπες
- μυϊκή αδυναμία
- μυαλγίες
- δυσκαμψία
Αναπνευστικά προβλήματα όπως :
- δύσπνοια
- ιγμορίτιδα
- ρινίτιδα
- άσθμα
Νευροψυχικά προβλήματα όπως :
- ίλιγγο
- υπνηλία
- κατάθλιψη
- άγχος
- αδυναμία
- δυσκολία συγκέντρωσης
- ημικρανίες
- εξάψεις
- χρόνια κόπωση
- λιποθυμικές τάσεις
Όλα τα παραπάνω σχετίζονται με την τροφική δυσανεξία, θα πρέπει όμως προηγουμένως να έχουν αποκλειστεί όλες οι άλλες περιπτώσεις. Ανάμεσα στις ασθένειες που συνδέονται με την τροφική δυσανεξία είναι το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου, η νόσος του Chrohn, η ελκώδης κολίτιδα, η κοιλιοκάκη, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, παχυσαρκία κτλ.
Τροφική δυσανεξία : με ποιον τρόπο γίνεται η διάγνωση
Η διάγνωση γίνεται με την μέτρηση των επιπέδων των αντισωμάτων IgC μέσω ειδικών εργαστηριακών εξετάσεων. Ουσιαστικά πραγματοποιείται μια ειδική εξέτασης αίματος, η οποία επιτρέπει την ανίχνευση και μέτρηση των IgC αντισωμάτων για 90 διαφορετικές τροφές ταυτοχρόνως. Η εξέταση ονομάζεται τεστ τροφικής δυσανεξίας και χαρακτηρίζεται από μεγάλη ακρίβεια και εγκυρότητα.
Τροφική δυσανεξία στη λακτόζη
Πρόκειται για τον πιο συχνά εμφανιζόμενο τύπο δυσανεξίας. Υπολογίζεται πως το 20% του πληθυσμού παγκοσμίως εμφανίζει δυσανεξία στη λακτόζη. Η τροφική δυσανεξία στη λακτόζη προκύπτει λόγω της αδυναμίας του οργανισμού να αφομοιώσει και να μεταβολίσει το κύριο σάκχαρο του γάλακτος (λακτόζη) εξ αιτίας της έλλειψης του ενζύμου λακτάση.
Τροφική δυσανεξία στη γλουτένη
Ο όρος γλουτένη προκύπτει από τις πρωτεΐνες γλιαδίνη, ορδεϊνη και σικαλίνη που υπάρχουν αντίστοιχα στο σιτάρι, το κριθάρι και τη σίκαλη. Πολλοί άνθρωποι δεν μπορούν να αφομοιώσουν τη γλουτένη. Η γλουτένη προκαλεί φλεγμονή στο τοίχωμα του λεπτού εντέρου με αποτέλεσμα να παρουσιάζουν κοιλιοκάκη. Πρόκειται για μια σοβαρή ασθένεια που εάν δεν διαγνωσθεί έγκαιρα αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης οστεοπόρωσης και καρκίνου του εντέρου.
Τροφική δυσανεξία : η πορεία μετά την εξέταση
Ανάλογα με τα αποτελέσματα της εξέτασης ο γιατρός θα σας ζητήσει να απομακρύνετε τις τροφές που ενοχοποιούνται από τη διατροφή σας και θα σας συστήσει συγκεκριμένη δίαιτα. Μετά την απομάκρυνση των τροφών αυτών σταδιακά θα πάψει η απορρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος και θα επέλθει ξανά η φυσιολογική λειτουργία του. Η βελτίωση αρχίζει να γίνεται αντιληπτή συνήθως μετά από τρεις με τέσσερις εβδομάδες.
Με την πάροδο περίπου έξι μηνών τα ενοχλητικά συμπτώματα θα αρχίσουν να υποχωρούν πλήρως και η υγεία σας θα βελτιωθεί ριζικά. Πάντα υπό την καθοδήγηση του γιατρού σας , μόλις περάσει αυτό το διάστημα, θα αρχίσετε να επαναφέρετε σιγά σιγά στη διατροφή σας τα τρόφιμα που είχατε αποβάλλει. Η μνήμη του ανοσοποιητικού συστήματος έχει την ιδιότητα να εξασθενεί μετά από την πάροδο πέντε – έξι μηνών και έτσι δεν θα αντιδράσει ξανά στην ίδια τροφή. Αξίζει να υπογραμμιστεί πως κάποιοι άνθρωποι έχουν γενετική προδιάθεση να εκδηλώσουν δυσανεξία σε κάποια συγκεκριμένη τροφή. Επομένως μιλάμε όχι για επίκτητη αλλά για εκ γενετής τροφική δυσανεξία άρα και μόνιμη.